Persoonlijke beoordeling
Ik vond het onderwerp interessant. Vooral omdat mijn oma van 87 net als de hoofdpersoon in dit boek, de ziekte van alzheimer heeft. Eerst ergerde ik me soms aan mijn oma, maar na het lezen van dit boek kan ik me veel beter voorstellen waarom ze soms heel veel vergeet of rare dingen zegt.
In het boek staan de gevoelens en gedachten van Maarten Klein centraal. Hij takelt geestelijk langzaam af, maar dat heeft hij zelf meestal niet door. Soms heeft hij een helder moment en merkt hij wel hoe het met hem gesteld is, maar meestal is hij dat na een paar minuten alweer vergeten. Het is zielig dat hij niet weet hoe het met hem is, maar het is nóg zieliger dat hij het wel weet. Dat is als lezer heel triest om te lezen.
Lezen doe ik vaak ’s avonds in bed. Overdag denk ik dan doorgaans niet aan het boek waarin ik de avond ervoor gelezen heb. Bij dit boek was dat echter anders: het zette me zelfs overdag aan het denken. Over hoe zielig ik het vond dat Maarten Klein zo snel slechter werd, zonder dat hij er iets aan kon doen.
Ook de afloop vond ik triest: hij wordt opgenomen, maar hij begrijpt er helemaal niets meer van, omdat hij zo erg in de war is.
Ik vind dat het erg mooi geschreven is. Het wordt vertelt vanuit de ik-persoon. De schrijver heeft zich echt ingeleefd: hoe verder de ik-persoon aftakelt, hoe kortere zinnen hij gaat maken. Zo zijn het aan het begin nog mooie, volmaakte zinnen, maar aan het einde zijn alleen nog maar korte flarden van zijn gedachten overgebleven. Dan is het zelfs zo erg dat je als lezer bijna niet meer snapt wat er gebeurt. Daardoor kun je je erg goed inbeelden hoe het voelt om zo verward te zijn.
Desondanks de steeds korter worden de zinnen, was het boek goed leesbaar.
De gebeurtenissen en dialogen werden op een hele duidelijke manier verteld. Ik denk dat Bernlef door op deze manier te schrijven, een beroep doet op je inlevings vermogen. Hij doet dat heel goed, want ik kon me alles erg goed voorstellen, alsof ik naar een film zat te kijken.
Het boek is levensecht, niet sciencefiction. Het speelt zich wel ongeveer in onze tijd af. Iets eerder, maar dat komt omdat het boek al wat gedateerd is. Er komen ook alleen maar ‘gewone’ mensen in voor, geen pratende dieren of buitenaardse wezens.
Beknopte verhaalanalyse en beoordeling
Titel: Hersenschimmen Auteur: J. Bernlef Verschijningsjaar: 1984 |
Subject uitwerking
Inhoud | Maarten woont met zijn vrouw Vera wonen in Amerika. Maarten doet steeds vaker rare dingen en wordt vergeetachtiger. Hij haalt alles door de war en probeert zoveel mogelijk herinneringen op te halen. Hij gaat steeds meer achteruit en uiteindelijk komt hij terecht in een kliniek. |
Thema(hoofdonderwerp in abstractie) | -dementie, ziekte van alzheimer - “het aanvaarden van het onaanvaardbare” |
Motieven (herhalende onderwerpen die gezamenlijk tot het hoofdonderwerp leiden) | -vergeetachtigheid - verwarring - |
Personen | -Maarten Klein (hoofdpersoon) wordt steeds dementer -Vera, vrouw van Maarten, ziet toe hoe haar man achteruit gaat |
Historische tijd en ruimte | Rond 1984 In Amerika; Gloucester (aan de kust boven Boston) |
Titelverklaring Onderschrift | Hersenschimmen staan symbool voor dementie. Alles in Maartens hooft wordt steeds onduidelijker; zijn gedachten gaan op schimmen lijken |
Verteller (perspectief) | Ik = Maarten Klein |
Genre | Roman |
Spanning | Vergissingen (verkeerde kamer, verkeerd huis binnenlopen) |
Stijl | Helder verteld; steeds korter |
Waardering in recensies | |
Persoonlijke | Een acht als waardering, omdat ik het erg mooi geschreven vind en ik kan me goed inleven. |
