1. Algemene informatie
a. Standaardbeschrijving:
i. Rascha Peper, Wie scheep gaat
ii. Amsterdam/Antwerpen, 2003
iii. 480 pagina’s
b. Het genre is: psychologische roman. Dit denk ik omdat alle personages makkelijk psychologisch te benaderen zijn. Eén van de personages (van Waardenburg, zie samenvatting) is psychologisch niet helemaal in orde. Een andere personage, Emma (15 jaar), is een puber en je maakt dus haar psychische ontwikkeling mee. De rest van de personages hebben het allemaal moeilijk met het verwerken van Hanna’s dood. Het verwerking van iemands overlijden is ook iets psychologisch.
c. Het boek is eigenlijk vrij lastig samen te vatten. Het is wel in chronologische volgorde geschreven, maar doordat je de hele tijd van de ene vertelpersonage naar de andere ‘hupst’ is het moeilijk om een duidelijke beschrijving te geven. Er gebeurt gewoon te veel in deze 480 pagina’s om kort en bondig samen te vatten. Hieronder doe ik toch een poging.
Twee jaar geleden is voor de kust van Marokko een zeiljacht gezonken. Aan boord bevonden zich Hanna LeCoultre, een jonge Nederlandse vrouw, en haar Kaapverdische minnaar. Hanna was op dat moment zwanger, maar de familie was daarvan niet op de hoogte. Ook weet men niet van wie ze in verwachting was.
De 38-jarige Gerard Sikkema, die vanaf zijn studententijd tot vier jaar geleden een vaste relatie met Hanna had, heeft het gevoel dat hij bruut door haar is afgedankt. Die slag is hij nooit te boven gekomen. Hij werkt nu in New York als oceanograaf en doet onderzoek naar bepaalde zeestromen op het zuidelijk halfrond. Dit doet hij door het uitzetten van tienduizend blauwe plastic badeendjes uit te zetten. Het project werkt helaas niet. Ook zijn privéleven gaat niet over rozen. Hij heeft een mooi appartement, maar één kamertje wordt regelmatig bewoond door de Poolse eigenaar en zijn gezin: de vader, de invalide moeder en hun volwassen dochter.
Een pikant detail is, dat Gerard zijn geliefde Hanna verloor aan zijn beste vriend, Robin Quaadvlieg. Sinds Hanna is ‘overgelopen’, haat Gerard Robin. Robin werd echter twee jaar later ook even abrupt ingeruild voor een onbekende Kaapverdiaan.
Robin is een hartstochtelijke diepzeeduiker. Hij ziet het dan ook als zijn taak om het lichaam van Hanna op te duiken van de zeebodem en haar te bergen. Bij zijn financieringsplannen wordt Robin zeer gestimuleerd door de rebelse 15-jarige Emma. Zij is de dochter van Hanna’s oudere zuster Eva. Emma wordt smoorverliefd op Robin. Zij dringt zich aan hem op en probeert hem te verleiden. Robin weert haar af, want hij vindt het leeftijdsverschil te groot. Na verloop van tijd legt Emma zich hierbij neer en krijgt een vriendje van haar eigen leeftijd.
Emma wil haar opa, Alphons LeCoultre vertellen van Robins plannen, maar voor ze dat kan doen, overlijdt de man. Hij miste zijn geliefde jongste dochter zeer. Robin vindt het dan ook jammer dat zijn ex-schoonvader overlijdt voordat hij zijn plan heeft kunnen verwezenlijken.
Met een team ervaren diepzeeduikers met professionele apparatuur daalt hij af naar het scheepswrak. Hanna wordt niet aangetroffen, maar wel haar weekendtas.
In het boek komt echter nog één verhaalfiguur voor. Het is mr. Evert van Waardenburg, een oude klant van LeCoultre. Hij heeft een merkwaardige seksuele afwijking: hij is geobsedeerd door damesondergoed. Aan het einde van de roman wordt hij betrapt door de moeder van Emma, Eva. Hij heeft in de zak van Eva’s schort een brief uit Zuid-Afrika aan Alphons LeCoultre gevonden waar een foto bij zit van een meisje van een jaar of twee met blonde krullen. Hiermee blijven twee vragen onopgelost: wat gebeurde er verder met van Waardenburg? En wat had hij precies in handen?
2. Verwachtingen. Hoe ben ik op het idee gekomen dit boek te gaan lezen?
Toen we in de mediatheek een boek moesten gaan uitzoeken, wilde ik graag een boek van niveau 4 of 5. Ik vertelde mevrouw Kleijn dat ik graag lees en wat voor boek ik ongeveer zocht. Ze gaf me dit boek. Ik schrok een beetje van het aantal pagina’s, maar ze verzekerde me dat het snel las.
Ik wist niet wat ik van dit boek moest verwachten. Ik had nog nooit iets van Rascha Peper gelezen en ik had nooit iets gehoord over dit boek. Natuurlijk heb ik de achterkant van het boek gelezen, waarop stond dat het verhaal zich afspeelde rond ‘een vrouw die nu al 2 jaar lang op de zeebodem ligt’. Daarom verwachtte ik dat het vooral over het verlies van die vrouw zou gaan. Dit bleek ook grotendeels waar te zijn.
3. Motieven en thema.
- Motieven. De badeendjes van Gerard Sikkema vormen een rode draad in het verhaal. Omdat het verhaal geschreven is rondom de verdronken Hanna, is het toepasselijk dat deze badeendjes overal ronddobberen in hetzelfde water, waarin ook Hanna ligt. Een deel van het verhaal wordt ook vanuit een eendje beschreven, alsof het een mens is. Het lijkt alsof het eendje op zoek is naar zijn eigen identiteit, dit komt overeen met alle hoofdpersonen in het boek.
Ook komt Robin Quaadvlieg tijdens zijn zoektocht naar Hanna verschillende eendjes tegen. Dit benadrukt de driehoeksverhouding die in dit boek te vinden is, namelijk: Robin-Hanna-Gerard. Robin komt, terwijl hij aan het zoeken is naar Hanna, de eendjes van Gerard tegen.
- Thema. De verschillende thema’s van dit boek zijn: eenzaamheid, liefde en verdwijning.
4. Beoordeling.
a. Schrijfstijl. Rascha Peper heeft in mijn ogen niet echt een bijzondere schrijfstijl. Wel is het heel knap dat ze je het verhaal in weet te zuigen en dat je geen moment doorhebt dat dit verhaal bedacht is door iemand. Het lukt haar om zichzelf helemaal weg te wissen uit het verhaal. Je merkt geen moment dat ze een verhaal vertelt. Het verhaal ís er gewoon. Soms maakt ze lange zinnen, maar het overgrote deel van het boek is geschreven in simpele korte zinnen. Een voorbeeld: “ Zoals een vakantieganger, teruggekeerd uit de warmte, weelde en zwierigheid van het mediterrane leven, stiekem blij is weer thuis te zijn tussen zijn mopperende landgenoten in een Hollands druilregentje, zo hield Robin, na de pracht en flamboyance van de tropische zeeën te hebben leren kennen, van de Hollandse wateren.” (p. 225) Maar ook: “Aardig dat je gebeld hebt. Wat klonk dat tam uit de mond van het kind dat hem gisteren zo hartstochtelijk omhelsd had.” (p. 229)
b. Inhoud.
i. Personages. Je identificeert je ongemerkt met alle personages in dit boek. Of je nou op ze lijkt, of juist helemaal niet. Je kijkt mee in hun hersenen en er wordt een uitgebreide beschrijving gegeven van hun karakter.
ii. Vertelperspectief. Alles wordt in 3e persoon enkelvoud verteld. Toch kijk je telkens door de ogen van maar één persoon tegelijk. Ook vanuit één van de badeendjes wordt verteld. Dit vond ik het interessantste perspectief.
5. Eindoordeel.
Ik vond het een goed boek, maar niet spetterend. Dit komt waarschijnlijk omdat ik niet zo van open eindes hou. Dit was weliswaar geen écht open einde, maar ik bleef wel met onbeantwoorde vragen zitten. Na het lezen van de regels “Een kleindochter van LeCoultre? Nee, een zoon of dochter stuurde natuurlijk niets meer naar het adres van de overledene.” (p. 462) bleef ook ik met de woorden ‘een kleindochter van LeCoultre’ zitten. Hanna was namelijk zwanger toen zij samen met het schip verging. Denk je. Maar gedurende het boek krijg je een paar hints, zoals deze, dat Hanna het ongeluk wel degelijk overleefd heeft en zelfs een kind heeft. Ik vind het vervelend om met dit soort onopgeloste raadsels te blijven zitten en daarom vond ik het geen geweldig boek. Voor de rest vond ik het gewoon leuk om te lezen.
Zoals ik al zei bij het kopje ‘verwachtingen’, had ik niet echt veel verwachtingen. De enige échte verwachting die ik had was dat het over het verlies van Hanna zou gaan, en dat was waar.
6. Bronnen:
Uittreksels – biblion uitgeverij (mediatheek)
